wolny-rynek wolny-rynek
10635
BLOG

Koleje miejskie s-bahn: niemiecki sposób na metro tanim kosztem

wolny-rynek wolny-rynek Gospodarka Obserwuj notkę 0

Polska potrzebuje nowoczesnego systemu transportu w aglomeracjach. Środka transportu mało obciążającego środowisko, ale jednocześnie taniego. Szybkie koleje miejskie to dość sprawdzony w Europie środek transportu miejskiego, u nas niemal niestosowany. Może warto go wprowadzić? 

1. Wprowadzenie

Rozróżnienie pomiędzy koleją SKM a metrem jest dość trudne, zwłaszcza że są to systemy często łudząco do siebie podobne i różnią się jedynie pochodzeniem historycznym- koleje SKM powstawały na sieciach kolei państwowych.

Wraz z rozwojem aglomeracji kolej sieci krajowej stawała się miejską, a częstotliwość kursów równała się tej na sieci metra. W literaturze panuje ogromne zamieszanie jeśli chodzi o rozróżnienie SKM od metra. Temat ten dogłębnie opisał Jacek Wesołowski w świetnej pracy o transporcie miejskim. Niemniej na podstawie zebranych wiadomości oraz prac J. Wesołowskiego oszacowano ilość autonomicznych systemów SKM w Europie na co najmniej 62 systemy.

Jako kryterium przyjęto rozmieszczenie przystanków, częstotliwość kursów oraz wprowadzenie numeracji linii. Dokładne oszacowanie nie jest nawet możliwe, ponieważ wydzielone organizacyjnie systemy często zlewają się i zazębiają, jak np. w Szwajcarii, lub też świetnie działający system kolejowy z częstotliwościami typowymi dla SKM obsługuje całe powierzchnie Belgii, Holandii i normą jest wysoka częstotliwość w obrębie aglomeracji. W 15 krajach UE istnieje ponadto obecnie 28 systemów metra, a cztery ostatnie inwestycje to systemy w: Tuluzie (1993), Neapolu (1995), Bilbao (1997) i Katanii (1999).

2. Koleje miejskie typu S-bahn w RFN

Koleje mają ogromne znaczenie w przewozach aglomeracyjnych, w wielu miastach stanowiąc absolutny trzon komunikacji zbiorowej. Pozwalają na najszybsze przedostanie się przez zatłoczony układ komunikacyjny aglomeracji. Systemy SKM w Niemczech noszą nazwę S-Bahn (Stadtschnellbahn). Jest ich około 17 w całych Niemczech[2]. Są to specjalne koleje miejskie przeznaczone do obsługi ruchu aglomeracyjnego, zorganizowane najczęściej w formie odrębnych przedsiębiorstw. Częstotliwość kursowania co 10- 20 minut oraz wysoka prędkość handlowa sprawiają iż są one kręgosłupem komunikacyjnym wielu aglomeracji niemieckich.

2.1. Zagłębie Ruhry

Istnieje tutaj podstawowy system S-bahnu (szybkiej kolei miejskiej na własnym torowisku, równolegle do torów kolei dalekobieżnej) pomiędzy poszczególnymi częściami konurbacji. Sieć ta jest uzupełniona systemem Stadtbahnu, czyli kolei miejskiej, technologicznie będącej skrzyżowaniem metra z tramwajem. Prawie wszystkie systemy wykorzystują podziemne trasy w centrach miast i potem kontynuują swoje marszruty już na powierzchni ziemi, głównie z absolutnym pierwszeństwem przejazdu przez jednopoziomowe skrzyżowania z siecią drogową. Ruch S-bahnu jest prowadzony też po torach zwykłych na odcinkach mniej obciążonych ruchem. Nazwa potoczna systemu to VRR, Verkehrsverbund Rhein- Ruhr, rozciąga się on od Duesseldorfu/Neuss do Hagen/Dortmund, bez większych tunelów (tabor: EZT 423 oraz 3- i 4-wagonowe pociągi z lokomotywą serii 143)

2.2. Kolej miejska S-Bahn Berlin

Kolej miejska w Warszawie została zapoczątkowana w 1937, jednak ta berlińska była wcześniej - rozwijała się w latach 20- tych i 30-tych. Dziś koleją miejską zarządza (i robi to wspaniale, rozwój sieci jest ogromny, nieustannie buduje się nowe linie) S-Bahn Berlin GmbH, spółka, która została wykupiona przez koleje federalne DB od przedsiębiorstwa BVG (Berliner Verkehrsbetriebe). S-Bahn Berlin przewozi 1,06 mln podróżnych dziennie, czyli aż o 30 procent więcej niż koleje w całej Polsce.

Kolej S-Bahn Berlin działa w systemie unii biletowej związku komunikacyjnego VBB i osiąga znaczne sukcesy ekonomiczne. Kolej S-bahn może szybko przewozić znaczne masy podróżnych przez teren aglomeracji berlińskiej, dzięki temu jest jedną z osi tej metropolii i stanowi kręgosłup komunikacji publicznej. Inaczej niż np. w Warszawie na linii średnicowej PKP, tutaj pociągi są pełne pasażerów i jeżdżą z częstotliwościami dochodzącymi do 90 sekund w szczycie na głównej linii Stadtbahn, łączącej dworce Zoologischer Bhf., nowy dworzec główny (Lehrter Stadtbhf.), Friedrichstrbhf. oraz Ostbhf (Dworzec Wschodni). Wzrost liczby pasażerów jest znaczny- przed pięciu laty przewożono 246 mln, a dziś ponad 290 mln. Codziennie ponad million osób korzysta z usług tej kolei miejskiej, gwarantującej usługi przewozowe z 97,7 -procentową punktualnością.


Cały region Berlina obejmuje 17 linii kolei miejskiej S-Bahn, 8 linii pociągów osobowych przyspieszonych RegionalExpress i 26 linii kolei regionalnych (Regional-Bahn). Niedawno otwarto, po latach rozbudowy sieci, pełną pętlę linii dookólnej Ring- S-Bahn, która pozwala ominąć centrum miasta i skraca przejazd na terenie aglomeracji w relacjach podmiejskich. S-Bahn to technicznie kolej miejska tzw. pierwotnej koncepcji, czyli kursująca wyłącznie na własnych torach, zasilana z trzeciej szyny napięciem 750 V =. Wyjątki to wyjazd ze stacji Strausberg w kierunku Strausberg Nord, gdzie wspólny tor występuje na długości kilkuset metrów z linią Berlin - Kostrzyn.

 

Tabela. Numery linii miejskich:

· S1
· S2
· S25
· S26
· S3
· S41
· S42
· S45
· S46
· S47
· S5
· S7
· S75
· S8
· S9

http://www.s-bahn-berlin.de/

2.3. Kolej miejska w Hamburgu

S- Bahn Hamburg to spółka- córka kolei federalnej DB (w 100%), wydzielona w 1997 z tej kolei. S-Bahn Hamburg GmbH działa w ramach unii biletowej związku komunikacyjnego Hamburger Verkehrsverbund (HVV) i przewozi codziennie 500.000 podróżnych. Po wydzieleniu z kolei federalnej w 1997 w ciągu trzech lat zmodernizowano połowę taboru, o jedną trzecią zmniejszono liczbę opóźnień pociągów, liczba czynów karalnych na tych kolejach zmniejszyła się o połowę, czystość stacji i wagonów stale się polepszała. Podróżni to zauważyli i docenili, w opinii 60 % z nich hamburska kolej S-Bahn jest coraz lepsza. W 1999 roku z usług kolei miejskiej Hamburga skorzystało 190 mln podróżnych (średnia podróż o długości 9,7 km). S- Bahn Hamburg to 6 linii kolei miejskiej o łączej długości 110,3 km z 59 stacjami. Sieć składa się z 5 odnóg: Poppenbüttel, Wedel, Reinbek/Aumühle, Neugraben oraz Pinneberg. Średnia prędkość handlowa systemu wynosi 39,8 km/h. Technologicznie jest to kolej S-Bahn w sensie pierwotnej koncepcji, a więc kursująca wyłącznie na własnych torach, zasilana trzecią szyną (800 V =). Wyjątkiem jest linia S4 do Ahrensburg, gdzie kursują zwykłe pociągi regionalne z lokomotywą serii 218 na torach linii Hamburg - Luebeck. Budowana jest nowa odnoga linii na lotnisko „Hamburg Airport“ i ta nowa linia będzie otwarta w roku 2007.

http://www.s-bahn-hamburg.de/

2.4. Kolej miejska w Monachium

S Bahn München to system 10 linii S-Bahn z tunelem średnicowym w centrum, własnymi torami na odcinkach bliżej miast oraz ruchem na "zwykłych" liniach DB Netz na mniej obciążonych relacjach. Łączna długość sieci kolejowej to 441 km, długość relacji wszystkich 10 linii : 1 473 km. Częstotliwość wynosi od 20 do 40 minut na dworcach początkowych, 20 minut na przedmieściach i częsty ruch w centrum. Linie A, S7 (Aying-Kreuzstraße) oraz S20 jeżdzą co 60 minut. Codziennie ponad 1000 pociągów kursuje na tej miejskiej sieci, przewożąc 720 000 podróżnych dziennie. Operatorem jest S-Bahn München z grupy DB AG.

Dane statystyczne:
· Ludnośc obsługiwanego obszaru: 5,5 mln.
· Liczba stacji i przystanków: 146
· Tabor: 1 Lokomotywa, 219 Elektrycznych Zespołów Trakcyjnych
· Zatrudnienie: 1136 osób
· Sieć kolejowa SKM: 442 km
· Praca przewozowa rocznie w ruchu SKM: 19 mln pociągokm.


2.5. S-Bahn Hannover

Specjalnie na okazję światowej wystawy EXPO 2000 w Hannowerze otwarto następującą sieć kolei miejskiej :

· S1 Stadthagen- Hannover Hbf- Weetzen -Haste
· S2 Nienburg- Wunstorf- Hannover- Hbf-Haste
· S3 Hannover Hbf- Lehrte- Celle
· S4 Bennemühlen- Hannover Hbf- Hameln
· S5 Flughafen Langenhagen- Hannover Hbf- Hameln

Sieć kolei miejskiej tego nowego systemu kosztowała 690 mln DM. Operatorem jest DB AG.


2.6. S-Bahn Kolonia

Kolej S-Bahn nie jest głównym środkiem transportu aglomeracyjnego w Kolonii, niemniej ma duże znaczenie.
Linie S11, S12, S6 obsługują aglomerację z wysokimi częstotliwościami, ponadto wydzielany jest tor SKM na linii Düren- Kolonia, jako część projektu nowej linii szybkiej kolei do Akwizgranu (Aachen). Zaawansowany jest projekt S-Bahn-Westring Köln. Także w budowie jest nowa linia na lotnisko. Operatorem jest DB Regionalbahn Rheinland GmbH.

2.7. S-Bahn Sztuttgart

 

System S-Bahn z tunelem średnicowym w centrum, własnymi torami na odcinkach obciążonych oraz ruch na "zwykłych" liniach DB Netz w rzadziej używanych relacjach. Operatorem jest DB AG. Obsługiwane są następujące linie:

· S1 Plochingen - Stuttgart - Herrenberg (Sindelfingen - Böblingen)
· S2 Schorndorf - Stuttgart - Flughafen - Filderstadt
· S3 Backnang - Stuttgart (- Flughafen )
· S4 Bietigheim - Stuttgart
· S5 Marbach - Stuttgart
· S6 Weil der Stadt - Leonberg - Stuttgart (Korntal - Feuerbach)


2.8. S-Bahn Norymberga

S-Bahn Nuernberg to system S-Bahn bez tunelu w centrum, z własnymi torami na odcinkach bliżej miasta oraz ruchem na zwykłych torach w mniej obciążonych relacjach. Tabor to pojazdy EZT serii 420 i 423. Operatorem jest DB AG. Obsługiwane są trzy linie miejskie.

· S1 Nürnberg - Lauf
· S2 Nürnberg - Feucht - Altdorf
· S3 Nürnberg - Schwabach - Roth


2.9. S-Bahn Rhein/Main (Frankfurt nad Menem)

Dnia 31 maja 2003 kolej miejska S-Bahn Rhein-Main świętowała swoje 25 urodziny wielką fetą na frankfurckim dworcu głównym. W roku 1978 otwarto dla ruchu podziemny odcinek trasy kolejowej ze stacjami Taunusanlage i Hauptwache do Hauptbahnhof Frankfurt am Main, co zapoczątkowało ten rodzaj komunikacji miejskiej w aglomeracji Renu i Menu. System S-Bahn składa się z tunelu średnicowego w centrum, własnych torów na odcinkach miejskich. Wykorzystywany tabor to pojazdy EZT serii 420. Ruch na przedmieściach prowadzi się po sieci DB Netz na mniej obciążonych liniach. S-Bahn działa w związku komunikacyjnym RMV, a operatorem jest DB AG. S-Bahn jest osią układu komunikacyjnego, przewożąc 100 milionów podróżnych rocznie lub 12 tysięcy na godzinę. Jego sieć rozciąga się na 260 kilometrach torowisk. Kolej SKM generuje 1/3 kosztów obsługi komunikacyjnej tego nękanego kongestią drogową obszaru, ale też przynosi 2/3 dochodów. Związek RMV będzie szczególnie mocno inwestował w linie kolej S-bahn, ostatnio wprowadzono takt 30-minutowy także w godzinach wieczornych.

2.10. S-Bahn Drezno

Kolej miejska w Dreźnie składa się z 3 linii: S1 z Miśni (Meissen Triebischtal) przez Drezno do Pirna, S2 z Arnsdorf (koło Drezna) oraz portu lotniczego Dresden Flughafen do Heidenau oraz S3 z Tharandt do Drezna (Dresden Hbf).


W korytarzu Drezno- Pirna mamy do czynienia z typowym dla epoki industrialnej "życiem przy torach", czyli workiem urbanizacji narosłym wokół linii kolejowej. Obecnie, by poprawić jakość obsługi koleją miejską tego korytarza, linia jest rozbudowywana do czterotorowej, z dwoma wydzielonymi torami dla kolei miejskiej na długości 19 km. Kolej miejska będzie mogła wówczas kursować co 7,5 minuty w szczycie do Heidenau i co 15 minut poza szczytem oraz do Pirny.


2.11. S-Bahn Halle (Saale), S-Bahn Magdeburg, S-Bahn Rostock

Wschodnioniemieckie systemy kolei podmiejskich o nazwie handlowej S-Bahn cechują się pewnymi cechami kolei miejskich (częstotliwość), choć wykorzystywany jest tradycyjny tabor, jak w pociągach regionalnych. Często spotykany tu jest model obsługi wykorzystujący piętrowe składy z lokomotywą serii 143. Sposób wydzielenia torowisk, częściowo również odstęp miedzy pociągami oraz przyspieszenia nie odpowiadają standardom tradycyjnych kolei S-Bahn. Często linie obsługiwane są w takcie 20- minutowym lub poza szczytem, w półgodzinnym.

2.12. S-Bahn Lipsk

S-Bahn Leipzig właśnie się znacznie rozbudowuje, powstaje bowiem tunel średnicowy pod centrum miasta, będący obecnie w fazie projektu technicznego. Obecnie działają trzy linie: S1 z Borna przez dworzec główny Lepizig Hbf do stacji końcowej Leipzig Miltitzer Allee, S2 z Leipzig- Plagwitz do Gaschwitz oraz linia S3 z Wurzen do Leipzig Hbf. Linie S1 i S2 kursują w szczycie co 20 minut w obrębie aglomeracji, poza terenem aglomeracji często tylko co godzinę.

(fragment książki A. Fularza "Wprowadzenie do ekonomiki kolei")

wolny-rynek
O mnie wolny-rynek

Absolwent Universite de Metz i Viadrina University, ekonomista. Specjalizuje się w infrastrukturze. Zawodowo jednak zajmuje się branżą e-commerce, ostatnio tworząc np. portal poselska.pl czy ie.org.pl. Interesuje się historią i muzyką. Uprawia sporty: capoeirę, downhill i snowboard. Interesuje się też ochroną zabytków i środowiska naturalnego. Poglądy gospodarcze: ordoliberał, wyznanie: Rastafari/Baha'i. Email: phooli(małpa)gmail.com Czasopismo Gazeta Poselska Promote your Page too

Nowości od blogera

Komentarze

Inne tematy w dziale Gospodarka